سیمای کربلا در آینه آمار

نقش آمار در ارایه سیمای روشن تر از هر موضوع و حادثه، غیرقابل انکار است؛ لیکن در حادثه کربلا و مسایل قبل و بعد از آن، با توجه به اختلاف نقلها و منابع، نمی توان در بسیاری از جهات، آمار دقیق و مورد اتفاق ذکر کرد و آن چه نقل شده، گاهی تفاوتهای بسیاری با هم دارد. در عین حال بعضی از مطالب آماری، حادثه کربلا را گویاتر می سازد. به همین دلیل به ذکر نمونه هایی از ارقام و آمار این واقعه جاویدان می پردازیم:
– مدت قیام امام حسین(ع) از روز امتناع از بیعت با یزید تا روز عاشورا ۱۷۵ روز طول کشید: ۱۲ روز در مدینه، ۴ ماه و ۱۰ روز در مکه، ۲۳ روز بین راه مکه تا کربلا و ۸ روز در کربلا (۲ تا ۱۰ محرم).
– منزلهایی که بین مکه تا کوفه بود و امام حسین(ع) آنها را پیمود تا به کربلا رسید ۱۸ منزل بود (معجم البلدان).
– فاصله منزلها با هم سه فرسخ و گاهی پنج فرسخ بود.
– منزلهای میان کوفه تا شام ۱۴ منزل بود که اهل بیت را در حال اسارت از آنها عبور دادند.
– نامه هایی که از کوفه به امام حسین(ع) در مکه رسیده و او را دعوت به آمدن کرده بودند ۱۲۰۰۰ نامه بود (طبق نقل شیخ مفید).
– بیعت کنندگان با مسلم بن عقیل در کوفه ۱۸۰۰۰ نفر یا ۲۵۰۰۰ نفر و یا ۴۰۰۰۰ نفر گفته شده است.
– شهدای کربلا از اولاد ابی طالب که نامشان در زیارت «ناحیه مقدسه» آمده است ۱۷ نفر، شهدای کربلا از اولاد ابی طالب که نامشان در زیارت ناحیه نیامده است ۱۳ نفر، سه نفر هم کودک از بنی هاشم شهید شدند، جمعاً ۳۳ نفر. این افراد به شرح ذیل اند: امام حسین(ع)، اولاد امام حسین(ع) ۳ نفر، اولاد علی(ع) ۹ نفر، اولاد امام حسن(ع) ۴ نفر، اولاد عقیل ۱۲ نفر، اولاد جعفر ۴ نفر.
– غیر از امام حسین(ع) و بنی هاشم، شهدایی که نامشان در زیارت ناحیه مقدسه و برخی منابع دیگر آمده ۸۲ نفرند. غیر از آنان، نام ۲۹ نفر دیگر در منابع متأخر آمده است.
– جمع شهدای کوفه از یاران امام ۱۳۸ نفر هستند. تعداد ۱۴ نفر از جمع این جناح حسینی، غلام بوده اند.
– شهدایی که سرهایشان بین قبایل تقسیم شده و از کربلا به کوفه برده شدند ۷۸ نفر بودند. تقسیم سرها به این صورت بود: قیس بن اشعث، رئیس بنی  کنده ۱۳ سر، شمر رئیس هوازن ۱۲ سر، قبیله بنی تمیم ۱۷ سر، قبیله بنی اسد ۱۶سر، قبیله مذحج ۶ سر، افراد متفرقه از قبایل دیگر ۱۳ سر.
– پس از شهادت حسین(ع) ۳۳ زخم نیزه و ۳۴ ضربه شمشیر، غیر از زخمهای تیر بر بدن آن حضرت بود.
– شرکت کنندگان در اسب تاختن بر بدن امام حسین ۱۰ نفر بودند.
– سپاهیان کوفه ۳۳ هزار نفر بودند که به جنگ امام حسین(ع) آمدند. تعداد آن سپاهیان در ابتدا ۲۲ هزار بودند که به این صورت آمدند: عمرسعد با ۶۰۰۰ نفر، سنان با ۴۰۰۰ نفر، عروه بن قیس با ۴۰۰۰ نفر، شمر با ۴۰۰۰ نفر، شیث بن ربعی با ۴۰۰۰ نفر، آن چه بعداً اضافه شدند: یزید بن رکاب کلبی با ۲۰۰۰ نفر، حصین بن نمیر با ۴۰۰۰ نفر، مازنی با ۳۰۰۰ و نصر مازنی با ۲۰۰۰ نفر.
– سیدالشهداء روز عاشورا برای ۱۰ نفر مرثیه خواند و در شهادتشان سخنانی فرمود و آنان را دعا، یا دشمنان آنان را نفرین کرد. اینان عبارتند از: علی اکبر، عباس، قاسم، عبدالله بن حسن، عبدالله طفل شیرخوار، مسلم بن عوسجه، حبیب بن مظاهر، حربن یزید ریاحی، زهیر بن قین و جون. و در شهادت دو نفر بر آنان درود و رحمت فرستاد: مسلم و هانی.
– امام حسین(ع) بر بالین ۷ نفر از شهدا پیاده رفت: مسلم بن عوسجه، حر، واضح رومی، جون، عباس، علی اکبر، قاسم.
– سر سه شهید را روز عاشورا به جانب امام حسین(ع) انداختند: عبدالله بن عمیر کلبی، عمرو بن جناده، ابن ابی شبیب شاکری.
– سه نفر را روز عاشورا قطعه قطعه کردند: علی اکبر، عباس، عبدالرحمن بن عمیر.
– مادر ۹ نفر از شهدای کربلا در روز عاشورا حضور داشتند و شاهد شهادت پسرشان بودند: رباب مادر عبدالله بن حسین، زینب مادر عون بن عبدالله جعفر، رمله مادر قاسم بن حسن، بنت شلیل جبلیه مادر عبدالله بن حسن، رقیه مادر عبدالله بن مسلم، مادر محمد بن ابی سعید بن عقیل، مادر عمرو بن جناده، ام وهب مادر عبدالله بن وهب کلبی، شهید مطهری(ره) این مطلب را جز تحریفات عاشورا می دانند.
– ۵ کودک نابالغ در کربلا شهید شدند: عبدالله طفل شیرخوار امام حسین، عبدالله بن حسن، محمد بن ابی سعید بن عقیل، قاسم بن حسن، عمرو بن جناده انصاری.
– ۵ نفر از شهدای کربلا از اصحاب رسول خدا(ص) بودند: انس بن حرث کاهلی، مسلم بن عوسجه، هانی بن عروه، حبیب بن مظاهر، عبدالله بن بقطر عمیری.
– در رکاب سیدالشهداء تعداد ۱۵ غلام شهید شدند: نصر و سعد (از غلامان علی(ع))، منحج (غلام امام مجتبی(ع))، اسلم و قارب (غلامان امام حسین(ع)) حرث غلام حمزه، جون غلام ابوذر، رافع غلام مسلم ازدی، سعد غلام عمر صیداوی، سالم غلام بنی المدینه، سالم غلام عبدی، شوذب غلام شاکر، شیب غلام حرث جابری، واضح غلام حرث سلمانی. این ۱۴ نفر در کربلا شهید شدند. سلمان غلام امام حسین(ع) را نیز آن حضرت به بصره فرستاد و آنجا شهید شد.
– ۲ نفر از یاران امام حسین(ع) روز عاشورا اسیر و شهید شدند: سوار بن منعم و موقع بن ثمامه صیداوی.
– ۴ نفر از یاران امام در کربلا پس از شهادت آن حضرت به شهادت رسیدند: سعد بن حرث و برادرش ابوالحتوف، سوید بن ابی مطاع که مجروح بوده و محمد بن ابی سعید بن عقیل.
– ۷ نفر در حضور پدرشان شهید شدند: علی اکبر، عبدالله بن حسین، عمرو بن جناده، عبدالله بن یزید، مجمع بن عائذ، عبدالرحمن بن مسعود.
– ۵ نفر زن از خیام حسینی به طرف دشمن بیرون آمده و حمله یا اعتراض کردند: کنیز مسلم بن عوسجه، ام وهب زن عبدالله کلبی، مادر عبدالله کلبی، زینب کبری، مادر عمرو بن جناده.
زنی که در کربلا شهید شد مادر وهب (همسر عبدالله بن عمیر کلبی) بود.
زنانی که در کربلا بودند: زینب، ام کلثوم، فاطمه، صفیه، رقیه، ام هانی.

 محمدرضا هادی زاده