در مقدمه کتاب می خوانیم:

مقاومت هشت ساله ملت ایران در جنگ تحمیلى، توانمندى ایدئولوژى اسلام را به عنوان مقوله‏اى فرهنگى و سیاسى در عصر حاضر بار دیگر به اثبات رسانده و جوهر مقاومت و پایدارى را در برابر مطامع استکبار و تئورى‏هاى تحمیلى به عنوان سمبل بازیافت هویت دینى و  اقتدار فرهنگى وارد زندگى مردم کرده است. فراتر از این، امام راحل؟ره؟ و مقام معظم رهبرى، روح مبارزه و حفظ انگیزه دفاعى را تبلور دین و دیندارى مى‏دانند.

امام راحل؟ره؟ در پیام خود به گورباچف رئیس جمهور وقت اتحاد جماهیر شوروى فرمودند: دینى که در آن مبارزه با قدرت‏ها و ابرقدرت‏ها نباشد، دقیقا افیون تودها است.

همچنین، در صدر فرمان برائت فرمودند: آنها که تصور مى‏کنند مبارزه در راه استقلال و آزادى فلسطین و مظلومین جهان با سرمایه‏دارى و رفاه‏طلبى منافات ندارد، با الفباى مبارزه بیگانه‏اند؛ و آنهایى هم که تصور مى‏کنند سرمایه‏داران و مرفّهان بى‏درد با نصیحت و موعظه و پند و اندرز متنبّه مى‏شوند و به مبارزان راه آزادى پیوسته و یا به آنها کمک مى‏کنند، آب در هاون مى‏کوبند.^[۱]

مقام معظم رهبرى نیز مقاومت در جنگ تحمیلى و ایستادگى در مقابل تهدید غرب و احساس عزّت و استقلال در مقابل ابرقدرت‏هاى عالم را نعمت با ارزشى مى‏دانند که ناشى از بقایاى فرهنگ اسلامى است.

هشت سال دفاع مقدس، آزمون عینى اندیشه امام راحل؟ره؟ و مقام معظم رهبرى بر کارا بودن مفاهیم فرهنگى و ارزش‏هاى اخلاقى بوده  است و مکتب اسلامى را به عنوان مظهر نواندیشى، در فرآیند تاریخى حرکت‏هاى احیاگر، به جهان عرضه کرده است. از این رو، امام  راحل؟ره؟ در پیامى به روحانیت معظم فرمودند: هر روز ما در جنگ برکتى داشته‏ایم که در همه صحنه‏ها از آن استفاده کرده‏ایم. ما انقلابمان را در جنگ صادر کردیم.

ما در جنگ ریشه‏هاى انقلاب پر بار اسلامى‏مان را محکم  کردیم.^[۲]

… جنگ ما کمک به فتح افغانستان را به دنبال داشت.

جنگ ما فتح فلسطین را به دنبال خواهد داشت.

جنگ ما بیدارى پاکستان و هندوستان را به دنبال خواهد  داشت.

جنگ ما موجب شد که تمامى سردمداران نظام‏هاى فاسد در مقابل اسلام احساس ذلت کنند.

… صداى اسلام‏خواهى آفریقا از جنگ هشت ساله ماست.

علاقه به اسلام‏شناسى مردم در آمریکا و اروپا و آسیا و آفریقا ـ یعنى در کل جهان ـ از جنگ هشت ساله ماست.^[۳]

به هر حال هشت سال دفاع مقدس، مقطع تجربه شده‏اى است که بسیارى از مفاهیم اخلاقى ـ که در زیر ساخت نظام فرهنگى و سیاسى کشور مؤثرند ـ را عینیت بخشیده و مفاهیمى چون: ایثار، شهادت طلبى، خداباورى، وارستگى، عشق، وحدت، شجات و پایدارى و… آثار و نقش کارساز خود را در اندیشه، منش، رفتار، نظام فرهنگى، نظام معیشتى و… به خوبى نشان داده‏اند و در تکوین ساختار فرهنگ عمومى جامعه، مى‏توانند مفاهیم اخلاقى و عناصر فرهنگى را تعریف کرده، در اختیار مسئولان فرهنگى و صاحب نظران قرار دهند.

بدیهى است، ملت ما امروز با داشتن مفاخر و دستاوردهاى گرانبهاى دوران دفاع مقدس در تدوین الگوى فرهنگى، نیازمند مبانى تئوریک متناسب با تحول، از دیگران نیست. کسانى که در این زمینه تردید به خود راه مى‏دهند در حقیقت ارزش‏هاى دفاع مقدس را درک نکرده‏اند و یا اینکه در برابر «مدرنیسم» و «عقلانیت» جدید فرهنگ غرب وا رفته‏اند.

حرکت کُند و کم‏بها و بعضا ناباورانه ما در نظام‏بندى و تثبیت ارزش‏هاى دفاع مقدس، به عنوان مهم‏ترین و کامل‏ترین الگوهاى توسعه فرهنگى، بار دیگر این فرصت را به روشن‏فکران بیمار داده است تا جمهورى اسلامى را در کوران مواجهه با مسائل و مشکلات گوناگون قرار دهند و باز اندیشى توسعه غربى را به عنوان مبناى تئوریک دوران سازندگى در ایران با جرأت تمام مطرح نمایند. همچنین، عناصر فرهنگى و هنرى کشور ما نیز تمایل‏پذیرى خود را در برخى از موارد حفظ کرده و قواره موزون و مناسب خود را در رابطه با ارزش‏هاى انسان‏ساز دفاع مقدس پیدا مى‏کنند. از این رو، مقام معظم رهبرى با محورى توصیف کردن اصلاح فرهنگ عمومى کشور، اختصاص تمام فعالیت به این مهم را کارى به جا و با اهمیت دانسته‏اند.

از جمله موضوعاتى که در این عرصه، ضرورت پردازش و تحقیق آن احساس مى‏شود، عوامل و دلایل پذیرش قطعنامه ۵۹۸ توسط جمهورى اسلامى مى‏باشد. در این کتاب ضمن طرح و تبیین ریشه‏هاى صدور و پذیرش قطعنامه ۵۹۸، اهداف و اغراض ابرقدرت‏ها را در راه صدور آن علیه ایران بررسى گردیده است.

امروز پاسدارى از فرهنگ دفاع مقدس و دستاوردهاى آن بر عهده تمامى دوستداران فرهنگى نظام جمهورى اسلامى مى‏باشد و امید است این کار بتواند راهگشاى کارهاى بعدى در این عرصه گردد.

بدون شک، ماجراى هشت سال دفاع مقدس در برابر تهاجم جهان کفر به اندازه‏اى عظیم و فراگستر است که تحلیل و بررسى آن باید با تمام دقت و تأمل صورت گیرد. بازبینى اجزاى تشکیل دهنده حادثه خونبار دفاع مقدس، با جانمایه‏هاى معرفتى و جلوه‏هاى حکمى آن، مى‏تواند عرصه‏هاى نوین و بدیعى را فراروى مورخان باز بگشاید.

بنابراین، تبیین نقش و جایگاه حرکت‏هاى انقلابى ـ مردمى امت خداجو که در جنگ متبلور شد، و به دست پرتوان خمینى‏کبیر هدایت و سازماندهى شد، پیش از هر زمان دیگرى منوط به بررسى درست و موشکافانه هشت سال دفاع مقدس امت ماست.

در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹، دولت بعثى عراق به دستور صدام حسین رئیس جمهور آن کشور، حمله‏اى همه جانبه را در طول بیش از ۱۲۰۰ کیلومتر مرز مشترک ایران و عراق، آغاز کرد. این جنگ به شهادت همگان، در نوع خود از طولانى‏ترین جنگ‏هاى سده بیستم محسوب  مى‏گردد.

بدیهى است، فراز و نشیب‏هاى جنگ با توجه به اینکه در یک جبهه آن، عراق با تمام حامیان منطقه‏اى و بین‏المللى و در جبهه دیگر، ایران اسلامى با پشتوانه انقلاب اسلامى قرار داشتند، آن گوناگونى و فراوانى موضوع را دارد که بدون یک تقسیم‏بندى واقعى نمى‏توان به تجزیه و تحلیل دقیق آن حوادث پرداخت. اینک که حدود ۲۳ سال از پایان جنگ‏تحمیلى مى‏گذرد، با اعترافات و افشاى بسیارى از مسائل مکتوم جنگ، مظلومیت و حقانیت جمهورى اسلامى ایران بیش از پیش بر همگان هویدا مى‏گردد.

یکى از نقطه‏هاى حساس دوران دفاع مقدس «قبول قطعنامه ۵۹۸» توسط جمهورى اسلامى ایران است که عامل‏مهمى در سیر تحولات منطقه و بین‏المللى گردید. تحلیل این واقعه و پردازش عوامل ظهور و بروز آن، مى‏تواند بسیارى از زوایاى مبهم تاریخ را روشن سازد.

پیش از قطعنامه ۵۸۸، رزمندگان اسلام عملیات متعددى را در خاک عراق انجام دادند که شامل مجموعه زنجیره‏اى عملیات کربلا، فتح و نصر بود.

بیشتر این عملیات‏ها در عمق خاک عراق و با موفقیت رزمندگان اسلامى همراه بود. پیشروى به سوى بندر بصره و عملیات متحرک رزمندگان، شرایطى را در جبهه‏ها پدید آورد تا شوراى امنیت سازمان ملل به شکل جدى‏ترى با مسئله جنگ برخورد کند؛ جدیتى که بتواند مبناى حل‏وفصل مناقشه باشد. دبیرکل سازمان ملل متحد، در تاریخ ۳۱ دسامبر ۱۹۸۷ در گزارشى به شوراى امنیت، خواستار تلاش جدى اعضاى شوراى امنیت به خصوص اعضاى دائم براى خاتمه جنگ گردید. هم‏چنین، او اعلام کرد که آماده است نظریاتش را در اختیار شورا بگذارد تا در جهت اتخاذ مبنایى براى تلاش مشترک آنان مفید و مؤثر واقع شود. سرانجام، درخواست دبیرکل مورد قبول اعضاى شورا قرار گرفت و در فوریه ۱۹۸۷، اعضاى دائم به طور مشترک و سازماندهى‏شده کار خود را در جهت پایان بخشیدن به جنگ عراق و ایران آغاز کردند. کار این گروه پس از چند ماه به صدور قطعنامه ۵۹۸ انجامید. تحلیل‏گران مسائل سیاسى و نظامى، ویژگى‏هاى خاصى براى قطعنامه ۵۹۸ قائل شده‏اند و آن را از نظر شکلى و ماهوى، برخاسته از اعتقاد شوراى امنیت دانسته‏اند.

صدور و قبول قطعنامه ۵۹۸، آثار محسوسى در ابعاد سیاسى، فرهنگى و اقتصادى کشورمان نهاد. از بُعد نظامى تأثیر مستقیمى بر روند عملیات در جبهه‏هاى نبرد بر جاى گذاشت، به طورى که عقب‏نشینى نیروهاى رزمنده اسلامى را از بسیارى از مناطق فتح شده در داخل خاک عراق در پى داشت.

اما قبول قطعنامه تحمیلى هرگز به معناى عدول و دست کشیدن از ارزش‏ها و آرمان‏هایمان نبود. امام راحل با قبول قطعنامه موقعیت نظام جمهورى‏اسلامى را در شرایط حساس آن زمان حفظ کرد و دشمن را از اشغال حتى یک وجب خاک کشورمان که در تاریخ جنگ‏ها بى‏سابقه بود، ناامید کرد، ولى این تصمیم به منزله پایان مبارزه نبود، بلکه تغییر استراتژى و اتخاذ شیوه جدیدى از مبارزه در جبهه سیاسى بود. امام‏خمینى؟ره؟ در این باره فرمودند: … قبول قطعنامه از طرف جمهورى اسلامى ایران به معناى حل مسئله جنگ نیست. با اعلام این تصمیم حربه‏هاى تبلیغات جهان‏خواران علیه ما کند شده است.^[۴]

نگارنده این سطور با توجه به ضرورت تبیین صحیح و دقیق قطعنامه ۵۹۸، بر آن شد که با محدودیت اسناد و شواهد، تحلیلى بر این حادثه تاریخىِ دفاع مقدس داشته باشد. در این مجموعه، ابتدا جایگاه سازمان ملل متحد و رفتارهاى او در حل منازعات بین‏المللى کشورها و سپس عملکرد آن در قبال تجاوز عراق و تحلیل قطعنامه‏هاى قبل از صدور قطعنامه ۵۹۸ و عملکرد آن تبیین شده، سپس عوامل بیرونى و درونى در صدور و قبول قطعنامه، و تحلیل حقوقى و نقاط قوت و ضعف آن توضیح داده شده و در خاتمه مواضع ایران و عراق در قبال قبول قطعنامه و حوادث پس از آن آورده شده است.

در پایان امید است این کار، گام کوچکى در جهت تبیین و تفسیر این برهه حساس تاریخى در جنگ هشت ساله تحمیلى باشد.

این مقدمه را با پیام گهربار امام‏خمینى؟ره؟، فرماندهى معظم کل قوا، به مناسبت قبول قطعنامه ۵۹۸ خطاب به ملت و رزمندگان نجیب ایران به پایان مى‏برم.

… و اما در مورد قبول قطعنامه که حقیقتاً مسئله بسیار تلخ و ناگوارى براى همه و خصوصاً براى من بود، این است که من تا چند روز قبل معتقد به همان شیوه دفاع و مواضع اعلام شده در جنگ بودم و مصلحت نظام و کشور و انقلاب را در اجراى آن مى‏دیدم، ولى به واسطه حوادث و عواملى که از ذکر آن فعلاً خوددارى مى‏کنم، به امید خداوند در آینده روشن خواهد شد، و با توجه به نظر تمامى کارشناسان سیاسى و نظامى سطح بالاى کشور، که من به تعهد و دلسوزى و صداقت آنان اعتماد دارم، با قبول قطعنامه و آتش‏بس موافقت نمودم و در مقطع کنونى آن را به مصلحت انقلاب و نظام مى‏دانم و خدا مى‏داند که اگر نبود انگیزه‏اى که همه ما و عزت و اعتبار ما باید در مسیر مصلحت اسلام و مسلمین قربانى شود، هرگز راضى به این عمل نمى‏بودم و مرگ و شهادت برایم گواراتر بود، اما چاره چیست که همه باید به رضایت حق‏تعالى گردن نهیم.^[۵]

 

 

 

 

 

مؤلف: دکتر  محمد مهدی بهداروند

[box type=”info” align=”aligncenter” ] لینک خرید [/box]