برگزاری کنگره بین المللی بزرگداشت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره) در اسفندماه

به گفته تولیت کتابخانه حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره) این کنگره با همکاری استانداری قم، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی قم، معاونت فرهنگی وزارت ارشاد و مؤسسه فرهنگی ولاء منتظر (عج) برگزار خواهد شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سید محمود مرعشی نجفی‌، فرزند ارشد آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی (ره) در سال ۱۳۲۰ در بیت فقاهت و مرجعیت در شهر مقدس قم به دنیا آمد. وی پس از طی دوره دبستان و دبیرستان در قم‌، به تحصیل علوم حوزوی پرداخت.‌ مقدمات و سطح را نزد استادان برجسته‌ای چون آیت‌الله فاضل لنکرانی‌، آیت‌الله سید مهدی لاجوردی‌، آیت‌الله شیخ ابوطالب تجلیل تبریزی‌، آیت‌الله محمد صادق نصیری سرابی‌، آیت‌الله محمد تقی ستوده و حجت‌الاسلام والمسلمین حاج سید احمد ورامینی آموخت و سپس در درس خارج فقه پدرش آیت‌الله مرعشی نجفی شرکت کرد که تا پایان عمر ایشان ادامه یافت‌. حجت‌الاسلام مرعشی در کنار تحصیل علوم دینی‌، به دلیل علاقه وافر به علم رجال‌، انساب‌، کتاب‌شناسی و نسخه‌شناسی‌، به مطالعه کتب و رسایل قدما و متأخران در این رشته‌ها پرداخت و در این راه از رهنمودها و تجربیات والد خویش استفاده فراوان برد و به تدریج صاحب‌نظر گردید. وی از بسیای از استادان و مشایخ اجازاتی دریافت نموده است‌. حجت‌الاسلام والمسلمین مرعشی از آموختن علوم جدید نیز غافل نماند و تحصیل در رشته جامعه‌شناسی را نخست در دانشگاه تهران و سپس در دانشگاه لندن ادامه داد و در سال ۱۹۸۵ میلادی موفق به اخذ دکترای جامعه‌شناسی از دانشگاه لندن گردید. دکتر مرعشی در کنار پدر، سهم عمده‌ای در تأسیس و توسعه کتابخانه بزرگ آیت‌الله مرعشی نجفی در قم داشته است‌. کوشش‌های وی در زمینه کتاب‌شناسی‌، فهرست‌نویسی و جمع‌آوری نسخ خطی و چاپ آنها، لوح تقدیر کتاب‌شناس برجسته کشور را در سال ۱۳۷۴ نصیب وی نمود. فرهنگستان علوم آذربایجان نیز در سال ۱۳۶۹ طی مراسمی به پاس قدردانی از مقام علمی و کوشش‌های وی‌، دکترای افتخاری آن مرکز را به وی اعطا کرد.
فعالیت وی پس از انقلاب عمدتاً متمرکز در توسعه و تکمیل کتابخانه و نیز خدمت به والد گرامی خویش بوده است‌. از دکتر مرعشی ۱۲ اثر مستقل تألیفی و ده‌ها مقاله علمی و گزارش سفر و سخنرانی چاپ و منتشر شده است‌. مهمترین کتاب ایشان “نسخه شناسی” می باشد که در ۱۵ جلد انتشار یافته است. وی هم‌اکنون‌، غیر از تولیت کتابخانه و ریاست واحدهای تحقیقاتی تابعه آن‌، عضو سازمان جهانی کتابخانه‌ها و عضو افتخاری فرهنگستان علوم آذربایجان است‌.
در اسفند ماه امسال قرار است کنگره بین المللی بزرگداشت حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره) برگزار شود. برای اطلاع از چگونگی برگزاری این کنگره خدمت حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید محمود مرعشی، ریاست کنگره رسیدیم.

ولاء : با تشکر از اینکه این فرصت را در اختیار ما قرار دادید لطفا در مورد شخصیت و آثار حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره) توضیحات مختصری را ارائه بفرمایید.

– بسم الله الرحمن الرحیم. مرحوم ابوی یک شخصیت جامع الاطراف بودند. ایشان غیر از علوم حوزوی که حدود ۷۰ سال تدریس کرده اند، دارای تخصص های دیگری از جمله علم رجال، انساب و شیخ الاجازه عصر خودشان بودند؛ چرا که موفق شدند بیش از ۴۵۰ اجازه اجتهاد و اجازه روایی از علمای امامیه شیعه و حتی علمای اهل سنت و زیدیه دریافت کنند.
گفتنی است ایشان در زمانی این ارتباطات را برقرار نمودند که فضای حوزه و مردم به گونه ای بود که اسم اهل تسنن اگر می آمد، لعنت می کردند و هر کسی با اینها آمیزش داشت، او را تکفیر می کردند. ایشان در آن زمان با ارتباط مکاتبه ای که با علمای اهل سنت برقرار کردند کتابهای بسیار مهمی را از طریق آنها کسب نمودند.
به طور مثال مرحوم ابوی برای بنده نقل می کردند که روزی فردی بدون نام برای ایشان نامه ای را در سجاده ایشان قرار داده است به این مضمون که شما که با این سنی های نجس آمیزش دارید جواب امام زمان (عج) را چگونه خواهید داد؟
ولی بحمدلله در نظام ما این جو شکسته شد. ایشان از زمان های قدیم بدنبال وحدت بودند و واقعا یکی از بنیانگذاران وحدت بین علمای مسلمین هم هستند.
بنده خوشبختانه ۲۰ اجازه از اجازاتی را که در دسترس بود را در کتابی به نام المسلسلات فی الاجازات در دو جلد به چاپ رساندم.
مرحوم ابوی یکی از بنیانگذاران وحدت حوزه و دانشگاه هم بودند. چون از زمان های گذشته ایشان با برخی از اساتید دانشگاه ارتباط نزدیک داشته و حتی آنها از کتابخانه ایشان در قم هم استفاده های زیادی می کردند. برخی از این اساتید عبارتند از مرحوم بدیع الزمان فروزان فر، مرحوم آیت الله مشکات، مرحوم جلال همایی، مرحوم دکتر محمود شهابی، مرحوم مدرس رضوی، مرحوم دکتر عباس زریاب خویی، مرحوم دکتر حسین کریمان  استاد ایرج افشار که در قید حیات هستند.
مرحوم دکتر زریاب خویی، دکتر کریمان و استاد محمد تقی دانش پژوه از شاگردان آیت الله مرعشی نجفی (ره) بوده اند یعنی ابتدا طلبه بوده اند و بعدا وارد دانشگاه می شوند و اتفاقا جزو ممتازین هم بوده اند.
جالب اینجاست که پیش از تشکیل این کتابخانه، مرحوم ابوی چندین هزار نسخه کتاب را به دلیل کمبود مکان نگهداری به کتابخانه های دیگر از جمله کتابخانه های دانشکده الهیات تهران، آستان قدس رضوی، آستانه مقدسه قم، حضرت عبدالعظیم، مدرسه فیضیه و شاهچراغ شیراز اهداء نمودند.
ایشان بنیانگذار چندین مدرسه علمیه، مسجد، حسینیه و مرکز درمانی نیز هستند ولی چشمگیرترین اثر ایشان کتابخانه شان است و متأسفیم که بگوییم که این کتابخانه در خارج کشور بسیار شناخته شده تر از داخل کشور است. این کتابخانه ابعاد وسیعی دارد که باید بیشتر شناخته شود.
به ایشان لقب « بزرگ فرهنگبان میراث اسلامی » داده شده است. این مقدار کتابهای دست نویس خطی به خطوط علما در طول تاریخ از بیش از هزار سال پیش در اینجا وجود دارد، یک نمونه بسیار اندک است از صدها هزار اثری که علما در طول تاریخ از خود به جای گذاشته اند و بر اثر جنگها و ستیزه ها و یا بلایای طبیعی از بین رفته اند.

ولاء: لطفا در مورد اهداف و ضرورت های برگزاری این کنگره نیز توضیحاتی ارائه دهید.

– ما در نظام جمهوری اسلامی ایران علیرغم گذشت ۳۲ سال از پیروزی انقلاب اسلامی، تاکنون برای مراجع بزرگوار گذشته به خصوص مراجعی که در انقلاب سهمی داشتند و حدود ۲۰ سال پیش رحلت نموده اند، همایش درخور تقدیری برگزار نشده و متأسفیم که گاهی برای هنرپیشه ها، فوتبالیست ها و حتی افرادی با سوء سابقه، همایش های پر سر و صدا می گیرند و در رسانه ها انعکاس می دهند که امیدواریم این همایش آغاز یک حرکت عظیم و ارزشمند باشد.
در سالهای بعد از انقلاب همایش های زیادی در کشور برگزار شده که دو یا سه تای آنها مثمر ثمر بوده است. یکی از آنها همایش بزرگداشت شیخ بزرگوار، شیخ مفید بوده که میهمان خارجی هم زیاد بود و یک مجموعه کامل از آثار ایشان نیز پس از تصحیح به چاپ رسید و در اختیار مخاطبین قرار گرفت که کار بسیار خوبی بود.
به خاطر دارم مرحوم علامه طباطبایی (ره) از کنار خیابان رد می شد، نان می خرید و به منزل می برد و ۹۰ درصد مردم هم او را نمی شناختند ولی بعد از فوت ایشان فهمیدند که ایشان چه شخصیتی داشته است.
به نظر بنده رسانه ها و مسئولین فرهنگی بخصوص صدا و سیما وظیفه سنگینی در این زمینه دارند لذا با توجه با اینکه این بزرگواران در زمان خودشان مهجور بوده اند و آنگونه که باید و شاید شناخته شده نبودند، با این همایش ها مردم و جوانان از ابعاد مختلف زندگی فرد، از لحاظ شخصیتی، اجتماعی، سیاسی، مذهبی، علمی و ارتباطات آگاهی حاصل می کنند و این امر به رشد علاقه مندی و شناخت مذهب و دین نیز کمک فراوانی می کند.
به نظر بنده مهم ترین هدف برگزاری این کنگره، شناساندن شخصیت و آثار و ابعاد مختلف زندگی نامه ایشان است.
لذا در این فرصت و در کنار همایش، بخشی از آثار حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره) را منتشر می کنیم که امیدواریم با کمک دوستان در موعد مقرر آماده شود.

ولاء: لطفا در مورد پیشینه و سابقه کنگره بزرگداشت ایشان نیز توضیحاتی بفرمایید.

– سال گذشته همایش مقدماتی به مناسبت بیستمین سالگرد رحلت حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره) که در واقع مقدمه ای برای برگزاری این کنگره بود، برگزار شد.
این همایش به همت اداره کل ارشاد اسلامی استان قم و دوست عزیزمان جناب آقای استاد برگزار شد که در ضمن آن از مرحوم ابوی و بنده نیز تقدیری به عمل آمد. در این همایش بنده و حجت الاسلام و المسلمین سعیدی (امام جمعه قم) سخنرانی کردیم و همایش بسیار خوبی بود.

ولاء: شما به عنوان رئیس کنگره بزرگداشت حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره) تا به حال چه اقداماتی را برای برگزاری بهتر این کنگره انجام داده اید؟

– لیستی از مخاطبین و مدعوین ملی و بین المللی این کنگره آماده شده که باید در شورای سیاستگذاری کنگره تصمیم گیری شود. اعضای این شورا عبارتند از بنده، حجت الاسلام و المسلمین سعیدی (امام جمعه قم)، حجت الاسلام والمسلمین موسی پور (استاندار قم)، آقای محمد حسین استاد (مدیرکل اداره ارشاد قم)، آیت الله استادی، حجت الاسلام والمسلمین مختاری و آقای اسفندیاری.
کتاب «موسوعه العلامه المرعشی» که یکی از آثار ایشان است را نیز قصد داریم آماده کنیم تا در زمان برگزاری کنگره در اختیار علاقه مندان قرار گیرد.
در حاشیه این کنگره نمایشگاهی از آثار ایشان و برخی نسخه ها و آثار و خطوط بزرگان نیز به معرض نمایش در خواهد آمد.

ولاء: لطفا در مورد حامیان مادی و معنوی این کنگره هم توضیحاتی بفرمایید.

– فعلا استانداری و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم و نیز معاونت فرهنگی وزارت ارشاد هستند و با تصمیم شورای سیاستگذاری، در آینده نهادهای دیگری نیز اضافه خواهند شد.

ولاء: و صحبت پایانی:

– مرحوم ابوی یک تنه برای این کار عظیم فرهنگی قیام نمودند و بدون هیچگونه امکانات مالی و با حذف یک وعده غذا و نماز و روزه استیجاری این مجموعه را سرپا کردند. بعد از بیماری و کهولت سن و زمانی که خودشان دیگر توانایی جمع آوری کتب را نداشتند، بنده به دنبال این کار بودم.
ایشان همیشه می گفتند من تا جایی که توان داشتم در این راه کوشیده ام و حاصل زحمات خود را به رایگان در اختیار علاقه مندان قرار می دهم تا نسلهای بعدی تا زمان ظهور حضرت ولی عصر (عج) استفاده کنند.
امیدواریم با همت و تلاش جمعی این کنگره در حد و شأن مرجعیت شیعه و این مرجع فرهنگ بان برگزار شود و ما هر ساله شاهد برپایی نشست های این چنینی در شناخت و تعظیم علما باشیم انشاءالله.

http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8910140430

تهیه و تنظیم: مرتضی عبدی