رسیدن به کمال با فرار از اهل غفلت میسر است/ پرخوری انسان را مغلوب شیطان می کند

آیت الله محمدتقی مصباح یزدی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم شب گذشته در حسینیه امام خمینی(ره) قم به شرح حدیث قدسی پرداخت و اظهار داشت: خداوند می فرماید کسی که محبت من در دلش جای گرفت از مردم فرار می کند.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، وی با بیان این که در آموزه های اخلاقی ما بر سکوت، گرسنگی، شب زنده داری، عزلت و ذکر مداوم تأکید فراوانی شده است، گفت: اینها به شکل مطلق بیان شده اند اما هر کدام شرایط و حدودی دارد.

نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری حرف زدن و موضع گیری را در برخی مواقع واجب دانست و بیان داشت: منظور از سکوت این نیست که دهان را مطلقا ببندیم و اصلا حرف نزنیم؛ بعضی جاها حرف زدن واجب است مانند امر به معروف، نهی از منکر، تدریس، پاسخ به به شبهات و پرسش ها.

پر خوری انسان را مغلوب شیطان می کند

استاد اخلاق حوزه علمیه قم در تبیین حد و حدود گرسنگی، گفت: اگر انسان خیلی گرسنه باشد نمی تواند به انجام وظایف خود برسد و حتی نای عبادت ندارد؛ منظور این است که پرخوری نکند؛ گاهی افراد به اندازه ای می خورند که معمولا ضرری ندارد اما سنگین می شوند، هرچه شکم خالی تر باشد بهتر می تواند تفکر و عبادت کند.

رییس مؤسسه امام خمینی(ره) افزود: یکی از پیامبران خدا شیطان را در حال مکاشفه دید از او خواست تا نصیحتی کند؛ گفت سیر غذا نخور چون در این حالت من زودتر بر تو غالب می شوم، آن پیامبر قسم خورد که پس از آن هیچ گاه سیر غذا نخورد، شیطان نیز قسم خورد که دیگر کسی را نصیحت نکند.

آیت الله مصباح یزدی در مورد میزان شب زنده داری گفت: اگر کسی هر روز احیا بگیرد دیگر نمی تواند به کارهای روز مره اش برسد بنابراین باید حد و حدود آن را رعایت کرد.

عزلت نشینی در اسلام به معنای رهبانیت نیست

وی با بیان این که عزلت گزینی در اسلام مانند مسیحیت نیست، ابراز داشت: راهبان مسیحی در صومعه دور از مردم زندگی می کنند؛ دیرهایی هست که در آن راهبه ها بدون این که با کسی ارتباط و تماسی داشته باشند زندگی می کنند، حتی از اخبار کشورشان نیز بی اطلاع هستند و تنها با اسقف و کشیش ارتباط دارند.

نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری با اشاره به این روایت که در اسلام رهبانیت نداریم، گفت: در روایت دیگر آمده است که رهبانیت امت من خواندن نماز شب است؛ خداوند در این مورد می فرماید رهبانیت را ما به مسیحیان واجب نکردیم «وَ رَهْبَانِیَّهً ابْتَدَعُوهَا مَا کَتَبْنَاهَا عَلَیْهِمْ إِلاَّ ابْتِغَاءَ رِضْوَانِ اللَّهِ فَمَا رَعَوْهَا» اما برای این که ناچار بودند و می خواستند از آزار و اذیت یهودیان در امان باشند، خداوند نیز از آنها پذیرفت.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم در پاسخ به این پرسش که چرا عزلت گزینی در این روایت به صورت مطلق آمده است بیان داشت: روش ما نیز در یک مکالمه این نیست که همه قیود و شروط را یک جا بگوییم، معمولا مطلب را به صورت اجمال می گویند و در مقام جزئیات آن نیستند؛ خداوند نیز در این روایت می خواهد اصل مطلب را فی الجمله بگوید.

رییس مؤسسه امام خمینی(ره) گفت: دلیل دیگر این است که طرف مقابل عزلت در میان انسان ها رواج دارد؛ عموم مردم به صورت طبیعی دوست دارند دور هم باشند وگپ بزنند، مخصوصا جوان ها دوست دارند باهم جوک بگویند و بخندند، البته امروزه با پیامک و ارتباط های مجازی دیگر احتیاجی به تشکیل جلسه ای به این منظور ندارند.

خدا می خواهد ما از جلسات لغوی که موجب اتلاف وقت می شود دوری کنیم

آیت الله مصباح یزدی در انتقاد از سبک زندگی برخی افراد در نحوه ارتباط گیری با دیگران، گفت: گاهی برخی جوانان وقت خود را به جوک گفتن، غیبت، بدگویی کردن و تمسخر دیگران سپری می کنند و گاهی این حرف ها به کدورت و دشمنی منتهی می شود.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم افزود: خداوند می خواهد ما را از این عادت بدی که عموم مردم دارند بازدارد و آنها را به نسبت به آنچه غافل هستند توجه دهد تا وقتشان را به بطالت نگذرانند؛ مربی باید بگوید که حواست جمع باشد که زیاده روی در این زمینه ضرر دارد و مراقب حرف زدنتان باشد.

وی زندگی اجتماعی و معاشرت انسان ها را موهبت الهی دانست و گفت: اگر این ارتباط ها نباشد، حرف زدن، آداب و رسوم، یادگیری دین و علوم ممکن نخواهد بود؛ ما برای رفع احتیاجات خود نیاز به دیگران داریم به همین دلیل فیلسوفان می گویند انسان مدنی بالطبع است؛ باید با دیگران معاشرت داشته باشیم چیزهایی را از آنان یاد بگیریم و آنچه می دانیم را به آنها بیاموزیم.

معاشرت با دیگران باید در حد ضرورت باشد

نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری با بیان این که ارتباط و معاشرت با دیگران باید در حد ضرورت های زندگی باشد، ابراز داشت: این ارتباط های ضروری مفید ممکن است منافع دنیوی یا اخروی داشته باشد؛ فرا گرفتن حرفه های گوناگون، هنرهای مختلف در مراحل ابتدایی، حداقل منفعت دنیایی دارد و در مراحل بالاتر می شود به همین کارها سمت و سوی الهی داد.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم معاشرت با علما، اساتید اخلاق، برادران دینی را بسیار مفید دانست و گفت: حضرت عیسی(ع) به حواریون فرمود با کسانی معاشرت کنید که دیدنشان شما را یاد خدا بیندازد، سخنشان به علم شما بیفزاید و رفتارشان شما را تشویق کند که در راه خدا حرکت کنید.

رییس مؤسسه امام خمینی(ره) در تشریح معاشرت های نامناسب بیان داشت: معاشرتی که موجب می شود انسان میل به گناه پیدا کند یا در انجام آن کمک شود و یا وادار به گناه شود، جلساتی که تهییج کننده اند، مذوم است؛ فرار کردن از این ارتباط ها مطلوب است.

آیت الله مصباح یزدی خاطرنشان کرد: در این روایت کسانی مخاطب هستند که تنها به انجام مباهات و نجات از جهنم اکتفا نمی کنند بلکه می خواهند به مراتب بالای کمال انسانی برسند، اینها کسانی هستند که سعی می کنند از لحظه لحظه زندگی شان استفاده کنند، به همین دلیل چنین دستورالعمل هایی مطرح شده است.

شرکت در مجالسی که هیچ فایده ای ندارد حماقت است

وی افزود: این افراد حتی از جلساتی که در آن گناه نیست اما فایده ای هم ندارد دوری می کنند به این دلیل که این کارها را دور ریختن سرمایه عمر و به ضرر خود می دانند؛ مانند جلساتی که معمولا انسان ها دارند و از هر دری صحبت می کنند این که چه چیزی گران شد و چه ارزان شد.

نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری اتلاف وقت هایی که حتی در آن گناهی صورت نمی گیرد را نوعی حماقت دانست و گفت: این کار مثل آن است که سرمایه داری با سرمایه خود به بازی مشغول باشد، هر چند که شاید به دیگران ضرری نرساند اما خودش متضرر می شود.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم تأکید کرد: برخی افراد با ما دوست هستند، ما را هم به گناه نمی اندازند اما عمرمان را تلف می کنند و به کارهای لغو مشغولمان می کنند؛ این امر موجب می شود انسان از تکالیفی که دارد باز بماند.

رییس مؤسسه امام خمینی(ره) با بیان این که انسان هایی که دارای کارهای مهم هستند به ناچار کمتر با دیگران نشست و برخاست می کنند، گفت: مردم به راحتی نمی توانند با مقامات ملاقات کنند چراکه اگر قرار باشد به همه اجازه ملاقات بدهند فرصتی برای انجام کارهای مهمشان باقی نمی ماند؛ عنوان بصری بسیار زحمت کشید و به پیامبر(ص) متوسل شد تا بتوانند امام صادق(ع) را ببیند، وقتی که پاسخ پرسش خود را گرفت، حضرت بلافاصله فرمود حالا برو که من کار دارم.

صرف وقت برای برخی افراد تکلیف الهی است

آیت الله مصباح یزدی صرف زمان برای انجام برخی امور را تکلیف الهی و مورد پسند خداوند دانست و ابراز داشت: همین افرادی که حاضر نیستند عمرشان را بیهوده تلف کنند حاضرند برای این که علم یاد بگیرند برای استاد تملق کنند.

وی افزود: امیرالمؤمنین(ع) بخشی از وقت خود را صرف قضاوت، یتیم نوازی و رسیدگی به فقرا می کرد، حضرت نه تنها از این افراد فرار نمی کرد بلکه خود به سراغشان می رفت؛ بنابراین در حدیث قدسی منظور از مردمی که باید از آنها فرار کرد، همه مردم نیستند، از کسانی که عمر ما را تلف می کنند باید فرار کرد.

نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری با تأکید بر این که عزلت گزینی باید با دستور مربی باشد، گفت: او می تواند با توجه به ظرفیت شما بسنجد که با چه کسانی و تا چه میزانی معاشرت داشته باشید؛ همه افراد به این حد نمی رسند که بتوانند از دیگران فرار کنند، مردم عادی این کار برایشان قابل تحمل نیست و ممکن است مبتلا به افسردگی شوند.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم به توضیح ادامه حدیث قدسی پرداخت و اظهار داشت: خداوند می فرماید کسی که به این مرحله رسید از دار فناء به دار بقاء انتقال پیدا می کند؛ این تعبیر کنایی است و منظور انتقال مکانی فرد نیست.

رییس مؤسسه امام خمینی(ره) با اشاره به این که انسانیت به روح آدمی است، گفت: موقعیت روح می تواند تغییر کند، یعنی انسانی که خودش را مدتی در میان حیوانات می دید از امروز خود را در میان فرشتگان می بیند؛ بدنش همان جایی است که دیروز بوده اما هویت شخص تغییر کرده است.

آیت الله مصباح یزدی ادامه داد: تا امروز ظرف وجودی اش لذایذ دنیا بود، از امروز ظرفش جمال، رحمت، عنایات و تجلیات الهی است؛ این فرد از دار شیطان به دار رحمان انتقال پیدا می کند و تا زمانی که توسل و تمسک به خدا دارد، شیطان در او راهی نمی یابد.

خداوند به بندگان خاص خود آبرو و هیبت ویژه ای می دهد

وی داشتن آبروی اجتماعی را یکی از پاداش های چنین بندگانی دانست، گفت: کسی که بنده خدا باشد، خداوند چنان هیبتی به او می دهد که انسان های دیگر در مقابل او احساس کوچکی می کنند، تحت تأثیرش قرار می گیرند و در برابر او منفعل می شوند و حتی نمی توانند حرف بزنند.

نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری با بیان این که تعداد چنین انسان هایی بسیار کم است، ابراز داشت: اولیاء خدا و برخی علمای بزرگ ما چنین هیبتی داشتند از جمله مرحوم آیت الله بروجردی این گونه بود؛ حتی گاهی سلاطین در برخورد با این اشخاص خود را می بازند، با ادب سخن می گویند و احساس شکستی می کنند.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم با اشاره به این که بسیاری از شخصیت های بزرگ، دانشمندان وثروتمندان چنین هیبتی ندارند، گفت: اما ممکن است انسان در مقابل فردی که در ظاهر هیچ عاملی برای این که انسان را تحت تأثیر قرار دهد ندارد، دست پای خود را گم کند، کسی که قد خمیده، روی زرد، بدنی لاغر دارد و با عصا حرکت می کند، حتی تن صدای جالبی هم ندارد.

رییس مؤسسه امام خمینی(ره) افزود: خداوند در ادامه روایت می فرماید زندگی گوارا و حیات باقیه تا به حال می گفتیم همین است؛ یعنی کسی که چنان رابطه با خدا دارد که در جلسات قبل گفتیم و ارتباطش با مردم نیز این گونه است.