اثر نامطلوب سخت‌گیری در خانواده ها

آیت الله مظاهری در جلسه هفتگی درس اخلاق به بررسی اثرات نامطلوب سختگیری خانواده ها پرداخته که در ادامه از نظر می گذرد:

به گزارش خبرگزاری مهر،اگر مى خواهید همسر و فرزندتان از نظر روحى سالم باشند، باید در خانه «سخت گیرى» و «بهانه جویى» نکنید. از «منفى نگرى» بپرهیزید، «سعه صدر» داشته باشید و با سختى‌هاى‏ زندگى و مصیبت‌ها مردانه مقابله کنید. سعى کنید با همسر خود مطابقت و موافقت داشته باشید که در روایت مى خوانیم: «مرد به سبب اشتیاق و میل خانواده خویش غذا مى خورد. یعنى: مرد در خوراک هم با خانواده خویش هماهنگ مى‌شود و طعام مورد پسند آنها را مى‌خورد.».

این مطابقت در موارد دیگر نیز لازم است. مثلًا تا جایی که خلاف شرع و خلاف عرف نباشد، به گونه‌اى لباس بپوشد که با علاقه همسرش مطابقت نماید و به شیوه‌اى تکلّم کند که او مى‌پسندد. بنابراین، هر کدام از مرد و زن باید خود را با خانواده هماهنگ کند. از آنها پیروى نماید، نه اینکه مغرورانه آنها را به متابعت از خود فرا خواند.

از این روایت درس مى گیریم که نه تنها در خانه نباید سخت گیرى و بهانه جویى‌کنیم، بلکه لازم است از خانواده خود در چارچوب شرع و عقل، متابعت و با آنها موافقت نماییم تا موجب جلب محبّت و ازدیاد صمیمیّت و گسترش رفاقت در محیط خانه شویم.

اگر انسان در امورى که شارع مقدّس اجازه داده است، عقل پسند هم هست و با عرف مردم مسلمان نیز مغایرتى ندارد، سختگیرى کند و به تعبیرى عامیانه «مقدّس مآب» باشد، تأثیرى منفى به دنبال خواهد داشت. فراموش نشود که اگر در مقام موعظه و نصیحت باشیم و در اندیشه بیان مصالح و مفاسد هستیم، باید در جلوگیری اطرافیان از انجام گناهان و مکروهات، اصرار کنیم. ولى، در مقام عمل نباید بر خانواده سخت بگیریم که اثرات نامطلوبى در پى دارد.

از این رو، اگر همسر شما کار مکروهى را به جاى آورد، نباید با شدّت و خشونت از آن جلوگیرى کنید. چون ممکن است که این‏ سخت گیری باعث بروز لجاجت شود و نه تنها نتیجه مطلوب گرفته نمى‌شود، بلکه اثر معکوس نیز خواهد داشت. برخى از تمایلات و خواسته‌هاى همسر و همچنین فرزندان،  اگر در محیط خانه اشباع و برآورده شود، باعث پیش گیرى از وقوع یک سلسله مفاسد در بیرون از منزل مى‌شود. بنابراین توصیه مى‌کنم که در خانه، مقدّس و متقّى باشید، ولى هرگز «خشک» نباشید و از سخت گیری‌هاى بى مورد و بی‌جا در محیط خانه و در مورد همسر و فرزندان بپرهیزید.

غالباً سخت گیری‌ها مطابق خواسته شرع مقدّس و عقل و عرف نیست. ما باید در جایى سخت بگیریم که خداوند تعالى سخت گرفته باشد. البته، آن هم هرگز به معناى خشونت و تندى نیست، بلکه منظور این است که در انجام واجبات و ترک محرمات، باید جدّى و محکم بود، امّا جدیّت باید بدون تندی و تنش و همراه با ملاطفت و مهربانی باشد تا اثر کند.