فرآیند و استراتژی پیدایش عدالت

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله سیدمحمدمهدی میرباقری،وی در همایش سالانه ستاد فجر انقلاب اسلامی حضور یافت و در گردهمایی جمعی از فعالان فرهنگی سیاسی سراسر کشور، به تبیین مسأله عدالت پرداخت.

رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم با تبیین نظریه عدالت تاریخی، تحقق آن را تنها در امتداد توحید و در ذیل ولایت خاتم‌النبیین و اوصیای ایشان ممکن دانست.

آیت‌الله میرباقری مسأله عدالت اجتماعی را مبتنی بر عدالت تاریخی تشریح کرد و انقلاب اسلامی و ولایت فقیه را مسیر تحقق عدالت اجتماعی در عصر حاضر دانست و افزود: استراژی تحقق عدالت تاریخی و عدالت اجتماعی، مبارزه همه جانبه با پرچمداران کفر است که حضرت امام، برنامه عملیاتی آن را طرح ریزی کرد و محقق ساخت.

وی حقیقت عدالت را به بسط جریان الوهیت خدای متعال معنا کرد و تناسبات عدالت را در حوزه عدالت تکوینی، تاریخی، اجتماعی و عدالت اخلاقی مورد بررسی قرار داد و افزود: ریشه بی عدالتی، شرک به خدای متعال و خروج از وادی توحید است. عدالت اخلاقی با تحقق عدل در همه حوزه‌های باطنی انسان محقق می‌شود به گونه‌ای که مناسبات پرستش در همه لایه‌های وجودی انسان جاری شود و همه قوای او در خدمت بندگی خدای متعال قرار گیرد. عدالت اجتماعی نیز با شکل گیری همه مناسبات اجتماعی بر محور توحید و اخلاصِ در بندگی محقق می‌شود.

رییس فرهنگستان علوم اسلامی قم اظهار داشت: اگر در فرایند انقلاب فرهنگی نتوانیم همه مفاهیم پایه تا معادلات کاربردی و برنامه‌های اجرایی نظام اسلامی را بر اساس «لا اله الا الله» تحلیل کنیم، نمی‌توانیم مدعی تحقق عدالت اجتماعی باشیم. انحراف از عدالت، به میزان تعلق به آلهه دروغین و شرک خفی یا آشکاری است که در مناسبات اجتماعی جاری می‌شود.

وی در ادامه به چگونگی بسط توحید در تاریخ و جامعه پرداخت و در این باره گفت: توحید در عرصه حیات تاریخی و اجتماعی، بر محور انبیاء و اولیاء و با تکیه بر ولایت رسول خاتم و اوصیای مکرم ایشان محقق می‌شود. ولایت نبی مکرم اسلام، همان نقطه کانونی بسط توحید است که همه کثرات عدالت می‌بایست از این نقطه نشأت بگیرد و در ذیل ولایت ایشان به ساماندهی برسد.

آیت‌الله میرباقری در توضیح این مطلب با تکیه بر مستندات نقلی افزود: عصر ظهور که دوره کمال توحید و عدالت است، در واقع، دوران تجلی شمس ولایت نبی اکرم است که به واسطه امام زمان (ع)  از غیب به ظهور می‌رسد. از این منظر، در حوزه عدالت اخلاقی باید گفت حاکمیت ولایت نبی اکرم در همه عرصه‌های حیات باطنی فرد و تبعیت همه قوای انسان از اراده رسول خاتم، عدالت اخلاقی مطلوب است.

وی با بیان اینکه در حوزه عدالت تاریخی و اجتماعی نیز باید توجه داشت که تمدن‌ها، تجسدِ روح وُلات آن‌ها هستند و اگر تحت سیطره ولایت نبی اکرم و اوصیای ایشان شکل بگیرند صبغه الهی پیدا می‌کنند، توضیح داد: براین اساس، نظریه عدالت تاریخی مطلوب، تحقق توحید در همه عرصه‌های حیات تاریخی است که با ولایت خاتم‌النبیین و اوصیای ایشان در عصر ظهور شکل می‌گیرد و همه عالم بیت نور می‌شود به گونه‌ای که هیچ شأنی از شؤون انسان، او را از بندگی باز نمی‌دارد و همه عالم معبدی می‌شود که دیگر تجارت در آن هم عبادت است؛ نه آن که مثل تمدن امروزی، بتکده‌ای باشد که عبادتش هم دنیا است. مسیر تحقق این عدالت تاریخی نیز، درگیری جریان نور و ظلمت است که تا غلبه کامل ولایت نبی مکرم اسلام ادامه پیدا می‌کند.

وی مسأله پرستش را از موضوع عدالت تفکیک ناپذیر دانستند و افزود: روح همه نظریه‌های عدالت در غرب حاکمیت شرک و بت پرستی است. عدالت به اله و تناسبات آن تعریف می‌شود و به همین دلیل همه نظریه‌های عدالت، از پرستش شروع و به عدالت منتهی می‌شود. بدون تعلق به یک اله و پیدایش فقر و نیاز به آن اله، نمی‌توان عدالت را تعریف کرد. در دنیای معاصر که مسأله پرستش، به دنیا پرستی مدرن می‌رسد؛ نظریه عدالت به توسعه تناسبات دنیا پرستی در همه روابط اجتماعی تعریف می‌شود که چیزی جز همان جامعه لیبرال دموکراسی در نقطه آرمانی خودش نیست.

آیت‌الله مرباقری در ادامه با اشاره به نظریه عدالت اجتماعی در دوران معاصر، نظریه ولایت فقیه را تئوری عدالت اجتماعی این عصر دانست و افزود: ولایت فقیه از منظر حضرت امام، شعبه‌ای از ولایت رسول الله و بستر تحقق اراده ایشان است باشد. شکل گیری شؤون اجتماعی، حول ولایت فقیه منجر به تحقق عدالت اجتماعی می‌شود. مسیر دست یابی به این عدالت، انقلاب اسلامی است و برنامه تحقق آن نیز در یک نگاه اجمالی و کلان، همان فرآیند سه مرحله‌ای است که حضرت امام ترسیم کرده‌اند. این فرآیند شامل ایجاد حاکمیت دینی در ایران، بیداری اسلامی در دنیای اسلام و عدالت خواهی در جهان می‌شود که در نگاه تفصیلی‌تر، باید آن را در یک فرآیند پنج مرحله‌ای که رهبر معظم انقلاب اسلامی ترسیم کرده‌اند، تبیین کرد که این پنج مرحله عبارتند از: تشکیل انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی و امت اسلامی.

وی استراژی حضرت امام در پیش برد اهداف سه گانه را درگیری با پرچمداران باطل و ولات جور دانست و گفت: حضرت امام برای تحقق اولین گام از اهدافشان، شاه را به عنوان محور مبارزه تعیین کردندو تا ساقط نمودن نظام شاهنشاهی، مبارزه را پیش بردند و در گام بعد، برای تحقق اهداف بین‌المللی و جهانی مد نظرشان، مبارزه‌ای در مقیاس درگیری با شیطان بزرگ به عنوان پرچمدار کفر جهانی تعریف کردند که تا نابودی سلطه جهانیِ استکبار پیش خواهد رفت.

وی تفاوت اصلی نظریه ولایت فقیه امام با سایر فقهایی که در طول تاریخ معتقد به ولایت فقیه بوده‌اند را در همین نکته دانست و افزود: مقیاس درگیری از منظر امام مدیریت جهانی و تعیین پرچمداران آن بود.

آیت‌الله میرباقری یکی از الزامات عدالت اجتماعی را نظریه پردازی در مقیاس خرد، کلان و توسعه دانست و تأکید کرد: استراژی تحقق عدالت اجتماعی از منظر امام، مبارزه تمام عیار سیاسی، فرهنگی و اجتماعی با جبهه کفر است و دامنه این مبارزه، به گستردگی همه موضوعاتی است که نظام سلطه برای آن برنامه ریزی کرده است.

وی در سخن پایانی خود گفت: ممکن است در حین مبارزه عقب نشینی موقت و یا گفتگوی تاکتیکی لازم باشد ولی نباید این تاکتیک به استراتژی تبدیل شود.

منبع فارس نیوز