استدلال صاحب جواهر بر ضرورت هجو مخالفان اهل بیت

taحجت‌الاسلام والمسلمین مهدی طائب، پیش از ظهر امروز در درس خارج فقه خبر و خبرگزاری که در سالن اجتماعات خبرگزاری رسا برگزار شد به بررسی استدلال صاحب جواهر مبنی بر ضرورت هجو مشرکان و مخالفان اهل بیت‌(ع) پرداخت.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا،  وی در ابتدا با بیان اینکه در بحث خبر برخی موانع مانند هجو از جهت نشر خبر محدود کننده است، گفت: خبر نباید هجو محسوب شود اگر خبر هجو باشد از نظر شرعی انتشار آن حرام است.

 

بیان دلیل وحدت کفر اسلامی و کفر ایمانی

استاد درس خارج حوزه علمیه قم افزود: در بحث حرام بودن خبر حاوی هجو، تنها هجو بودن محتوای خبر ملاک نیست، بلکه اگر محتوا فی حد ذاته هجو محسوب نشود اما نوع بیانش به گونه‌ای باشد که این محتوا را هجوی ‌کند، نیز حرام است.

 وی با بیان اینکه مواردی از هجو استثنا شده است، اظهار کرد: از موارد مورد اختلاف بحث مخالفان است که به ضرورت کلمه مخالفان را بر فرقه خاص خودش نمی‌گیریم؛ مخالفان آنهایی هستند که ولایت اهل بیت‌(ع) را آنگونه که ما قبول داریم قبول ندارند.

 حجت‌الاسلام والمسلمین طائب در تبیین این موضوع به بیان استدلال صاحب جواهر در کتاب جواهر جلد ۲۲ صفحه ۶۲ که مشرکان را از حرمت هجو استثنا می‌کند، پرداخت و گفت: مرحوم صاحب جواهر در بحث حج به بیان دلیل وحدت کفر اسلامی با کفر ایمانی می‌پردازد.

 

هجو علنی مشرکان از برترین عبادت‌ها

 وی مراد از کفر اسلامی را قبول نداشتن پیامبری پیامبر اکرم‌(ص) و یا توحید عنوان کرد و با بیان اینکه ایمان اقرار به ولایت اهل بیت‌(ع) است، بیان داشت: کفر ایمانی آن است که اقرار به ولایت اهل بیت‌(ع) نداشته باشد، از این‌رو صاحب جواهر ادعا می‌کند که این دو کفر متحد هستند.

 استاد درس خارج حوزه علمیه قم با تأکید بر اینکه اگر ثابت کردیم که هجو مشرکات اشکالی ندارد ثابت می‌شود که هجو مخالفان هم اشکالی ندارد، تصریح کرد: صاحب جواهر هجو علنی مشرکان را از برترین عبادت‌ها می‌داند و بر این اساس به طریق اولی می‌شود غیبت مشرکان را کرد.

 وی با یادآوری اینکه وقتی هجو مشرکان افضل عبادات حساب شود، غیبت آنها به طریق اولی است، براساس گفته صاحب جواهر جواز الهجو والغیبه را از ضروریات مذهب شیعه عنوان و اظهار کرد: براساس استدلال برخی دیگر از علما اگر غیبت حرام شد به طریق اولی هجو حرام است.

 

ادله تحریم کننده غیبت بر مؤمن و غیرمؤمن

 حجت‌الاسلام والمسلمین طائب با بیان اینکه ادله‌ تحریم کننده غیبت بر مؤمنان و غیر آن عمومیت دارد و مقدس اردبیلی در اینجا گفته است که کسی حق غیبت کافر ایمانی را ندارد، گفت: در کلام مقدس اردبیلی اکثر ادله حرمت غیبت به لفظ ناس است.

 وی افزود: مقدس اردبیلی در هر جا گفته غیبت نکنید گفته غیبت مردم را و حداقل غیبت مسلمانان را نکنید؛ مگر می‌شود مقدس اردبیلی گفته باشد که غیبت غیرمسلمان جایز نیست که با این سخن برای غیرمسلمان حرمت قائل می‌شود.

 این استاد حوزه و دانشگاه مطرح کرد: مقدس اردبیلی گفته است که تعجب نکن از تعیین حکم حرمت غیبت، و بعد فرموده شهید اول در قواعدش گفته که غیبت مخالف جایز است اما از جهت مذهبی و دینی؛ یعنی از جهت مذهبی و دینی حق داری درباره مذهب مخالف سخن بگویی.

 وی در بیان صاحب جواهر مبنی بر ضرورت هجو مخالف با این استدلال که اگر مقدس اردبیلی غیبت مخالف را حرام کرده به سبب تقدس و ورع بسیار وی بوده و می‌خواسته این تقدس کمرنگ نشود، گفت: کسی که سلطه کامل بر نصوص دارد، می‌داند که نصوص مخالفان را لعن کرده است.

 

ائمه اطهار مخالفان خود را لعنت و سب کرده‌اند

 حجت‌الاسلام والمسلمین طائب ابراز کرد: وقتی از نص سخن گفته می‌شود یعنی معصوم‌(ع) یک چیزی را بیان کرده است، یعنی ائمه اطهار‌(ع) مخالفان را لعنت و سب کرده‌ و گفته‌اند که اینها کافر و از نصارا شرورترند و نص داریم که مشرکان نجس‌تر از سگ هستند.

 وی با بیان اینکه مقتضای تقدس و ورع بر خلاف مقدس اردبیلی که فتوا به حرمت غیبت و هجا داده، اباحه است، گفت: علما در تبیین غیبت گفته‌اند که وقتی غیبت می‌کنی مثل اینکه گوشت برادر مؤمن خود را می‌خوری که نشان می‌دهد کفار برادر نیستند یعنی غیبت در اینجا حرام نیست.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم با اشاره به نظر خواجه نصیرالدین طوسی و علامه حلی که نه تنها جواز الغیبه و هجا بلکه قتل مخالفان را جایز می‌دیدند، غیبت کفار را به سبب تجارب فسق جایز دانست و تصریح کرد: اگر امروز کسی قائل به کشتن و برداشتن اموال مخالفان نیست و با اینها در حکم مسلمانان رفتار می‌کند، به حکم ضرورت است.

 وی با طرح این سؤال که آیا روایاتی داریم که ائمه اطهار‌(ع) به صراحت یا بالمجموع و یا بالکنایه مشرکان را لعنت و سب کرده و گفته باشند که مشرکان از نصارا شرورتر و از کفار بدتر هستند، افزود: هم اهل تسنن و هم اهل تشیع حدیث «القدریّه مجوس هذه الامه» را نقل کرده‌اند.

 

هجو مخالفان اهل بیت‌ جایز است

 حجت‌الاسلام والمسلمین طائب تبیین کرد: فایده حرزهایی که به بدن بچه‌ها می‌بندند براساس تقدیر الهی است، مقدر الهی آن است که اگر تو این حرز را ببندی ضربه به تو نخورد و در اینجا چه شیعه و چه اهل سنت اگر منکر قدر شوند مجوس به شمار رفته‌اند.

 وی در ادامه براساس سخن صاحب جواهر، سب دشمنان اهل بیت‌(ع) را جایز برشمرد و اذعان کرد: کسی که با اهل بیت‌(ع) عداوت دارد، ناصبی است و اگر ما ناصبی را دشمن معنا کردیم، بنابراین هجو او نیز جایز است که البته باید دید که تشخیص ناصبی نیاز به امتحان دارد یا خیر؟

 وی با بیان اینکه ناصبی در ذهن صاحب جواهر به معنای دشمن است و اگر واقعا ثابت شود که اجماع و دستورالعملی در این‌باره بوده است نمی‌توان خلاف اجماع رفتار کرد، بررسی درستی یا نادرستی استدلال صاحب جواهر بر روایت را در این زمینه به جلسه بعدی موکول کرد.