هجو سبب سستی پایه‌های نظام اجتماعی می‌شود

taحجت‌الاسلام والمسلمین مهدی طائب در درس خارج فقه خبر و خبرگزاری که پیش از ظهر امروز در سالن اجتماعات خبرگزاری رسا برگزار شد، هجو مخالف را با استناد به روایات و ادله مطرح شده از سوی علمای دین، حرام دانست.

 به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، وی افزود: عده‌ای قائل به جواز هجو مخالفان بوده و به روایاتی استناد کرده‌اند که مخالفان را ملحق به کفار می‌دانسته و دلالت بر نجاست آنها داشته است؛ موافقان هجو معتقد بودند که مخالفان از نصارا بدتر هستند و ادله حرمت غیبت شامل اینها نمی‌شود.

 استاد درس خارج حوزه علمیه قم با بیان اینکه هیچ کدام از روایاتی که اینها به آن استناد کرده‌اند بر عنوان مخالف وارد نشده است، بلکه تمام آنها بر عنوان خاصی از مخالفان یعنی ناصبی آمده است، گفت: هیچ روایتی دال بر نجاست و بدتر از سگ بودن مخالفان نداریم.

عداوت با اهل بیت موجب نصب است

 وی با تأکید بر اینکه روایات مطرح شده خاص ناصبین است، به بیان دلایل اینکه این روایات بر جمیع مخالفان صدق نمی‌کند پرداخت و با ارائه تعریفی از ناصبی تصریح کرد: ناصبی به عنوان خاصی از مخالفان اطلاق می‌شود که نسبت به اهل بیت‌(ع) کینه و دشمنی دارند.

 حجت‌الاسلام والمسلمین طائب با طرح این سؤال که ناصبی کیست و راه کشف ناصبی چیست به بیان معنای لغوی ناصب پرداخت و گفت: ناصب کسی است که با کسی دیگر دشمنی می‌کند، بنابراین نصب یعنی دشمنی و ناصب یعنی دشمن و اصطلاح فقهی را از همین معنا گرفته‌اند.

 وی اظهار کرد: ناصبی کسی است که با امیر مؤمنان امام علی‌(ع) دشمنی دارد مانند خوارج که البته اصطلاح ناصبی را اهل سنت هم به این معنا قبول دارند اما اصطلاح شیعی ناصبی آن است که کسی با همه یا بعضی از امامان اثنی عشر عداوت داشته باشد.

 این استاد حوزه و دانشگاه بیان داشت: ناصبی کسی است که با ائمه اطهار‌(ع) اظهار عداوت کند، اما در این‌باره برخی گفته‌اند که اگر کسی با شیعه به دلیل اینکه شیعه هست عداوت کند نیز ناصبی است، اگرچه حتی نسبت به اهل بیت‌(ع) هم ارادت داشته باشد.

راه‌های شناخت مستضعف از ناصبی

 وی ادامه داد: مرحوم صدوق در علل الشرایع آورده است که امام صادق‌(ع) فرمودند «ناصبی تنها کسی نیست که دشمنی با ما اهل بیت‌(ع) را مدنظر قرار داده باشد، ناصبی کسی است که با شما دشمنی می‌کند در حالی که می‌داند شما شیعه ما هستید».

 حجت‌الاسلام والمسلمین طائب با بیان اینکه عداوت یک مسیر عرفی دارد و آن اظهار به زبان است، گفت: برخی گفته‌اند این نصب و عداوت راه کشف دیگری هم دارد یعنی توسعه مصداقی در نصب داده‌اند و معتقدند که اگر کسی از مسیر اعتقادات فردی به عناد برسد، ناصب است.

وی در ادامه سخنان خود به بیان تفاوت بین ناصبی و مستضعف پرداخت و با استناد به روایاتی در این زمینه، توضیح داد: مستضعف کسی است که تفاوت بین شیعه و سنی را نمی‌داند که امام صادق‌(ع) در این‌باره فرمودند «اگر کسی فهمید شیعه و سنی یعنی چه دیگر مستضعف نیست».

 استاد درس خارج حوزه علمیه قم با بیان اینکه برخی نمی‌دانند باید دنبال حق بروند، اظهار کرد: امروز بیشتر مسلمانان تفاوت بین شیعه و سنی را می‌دانند و می‌توان گفت که در آخرت دیگر مستضعفی وجود ندارد، اما در هر صورت مستضعفان واقعی در آخرت در امان هستند.

 وی مستضعف را به نوجوان از دنیا رفته تشبیه کرد و با بیان اینکه فرزند اگر در سنین نوجوانی که به بلوغ نرسیده از دنیا برود در آخرت به جهنم نخواهد رفت، گفت: برخی معتقدند اگرچه مستضعفان در آخرت در امان هستند، اما این ربطی به دنیا ندارد که سلب ناصب بودن از او شود.

 حجت‌الاسلام والمسلمین طائب اظهار کرد: صاحب جواهر می‌گوید «این حرف که هر مخالفی ناصبی است غلط است، ما دو دسته مخالف داریم یک دسته اظهار کینه و عداوت نمی‌کنند و مسلمان و پاک هستند و عده‌ای اظهار کینه و عداوت می‌کنند که اینها نجس هستند».

وی افزود: شیخ انصاری نیز می‌گوید «عامه سه دسته‌اند ناصبی، مستضعف و واسطه، ناصبی اظهار عداوت می‌کند، مستضعف اختلاف را نمی‌داند و در آخرت اهل نجات است و عده‌ای هم حد وسط بوده که البته این افراد در آخرت اهل نجات نخواهند بود، اما در دنیا محکوم به اسلام هستند».

 وی با اشاره به روایتی از امام صادق‌(ع) در بیان تفاوت بین اسلام و ایمان به نقل مرحوم کلینی، گفت: اسلام همین است که مردم شهادت به وحدانیت خدا و رسالت پیامبر اکرم‌(ص) می‌دهند و نماز به پا می‌دارند، اما ایمان، افزون بر موارد پیشین، معرفت این امر است که بدانید ما امام هستیم.

ناصبی از حرمت هجو بیرون است

استاد درس خارج حوزه علمیه قم با بیان اینکه اگر فردی به شهادتین اقرار کرد، نماز و روزه را برپا داشت اما امامان‌(ع) را قبول نکرد، مسلمان اما گمراه است، تصریح کرد: کسی که از حرمت هجو بیرون رفته ناصبی است اما اینکه مخالف است اما اظهار عداوت نمی‌کند ناصبی نیست.

 وی توضیح داد: مخالف بودن دلیل استثنا از حرمت هجو نمی‌شود، دلیل حرمت تنها درباره مؤمنان است و براساس روایات ناصبی‌ها مؤمن نیستند که اگر دلیل حرمت بر روی عنوان مؤمن نرفت، هجو ناصبی صحیح نیست، اما دلیل ما آن است که در هجو دلیل بر روی ایمان رفته است.

 حجت‌الاسلام والمسلمین با بیان اینکه عقل حتی هجو یهود و نصارای اهل ذمه را نمی‌پذیرد، گفت: هجو سبب سستی پایه‌های نظام اجتماعی می‌شود و عقل مستقل است به اینکه اینکار نباید انجام شود، بنابراین دلیل عقل در حرمت هجو عام است و اگر بخواهید استثنا بزنید دلیل استثنا ندارید.

 وی با تأکید بر اینکه براساس ادله اولیه هجو مخالف حرام است چراکه ادله حرمت هجو را به دلیل عقل عام می‌دانیم، تصریح کرد: در این بیان استثنا بر روی ناصبی رفته است، بنابراین مخالف مسلمان محسوب می‌شود و براساس ادله اولیه هجو مخالف حرام می‌شود.