پیام سیره سیاسی و اجتماعی امام رضا (ع) برای شرایط امروز/ معرفت ما از سیره عملی ائمه عمیق نیست

حجت‌الاسلام سعید بهمنی در مورد دهه کرامت به خبرنگار مهر گفت: هر احسانی که در کشور میان مردم شکل می گیرد با یاد و ذکر این ذوات مقدس معصومان و فرزندان آنها است. به ویژه یاد و ذکر حضرت رضا(ع) و خواهر گرامی ایشان حضرت فاطمه معصومه(ع) که مقام بسیار بالایی در میان فرزندان ائمه(ع) دارد تا جایی که حضرت معصومه(ع) عالم غیر مُعَلَم خوانده شده است یعنی علم لدنی دارد.

بهمنی افزود: در بعضی از روایات است که وقتی برخی خدمت حضرت کاظم(ع) می رسیدند که پرسش های علمی و فقهی خود را پاسخ بگیرند امام آنها را به دخترش حضرت معصومه(ع) ارجاع می دادند. معنی این سخن این است که حضرت معصومه(ع) از نظر علمی در مقام و رتبه ای بوده که می توانسته مرجعیت دینی شیعیان را بر عهده بگیرند. فاصله میلاد این دو وجود مقدس بهانه ای شده که مردم ما به صورت متمرکزتر و متواترتر احسانها و همیاری های خودشان را در قالب رفتار کریمانه در این دهه سامان بدهند.

عضو پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در مورد اینکه چگونه می توان سیره ائمه به ویژه امام رضا(ع) را در جامعه گسترش داد هم تصریح کرد: گسترش سیره معصومان مترتب شناخت سیره آنها است. با مطالعه و تحقیق و پژوهش آگاهی و معرفت خودمان را درباره شیوه زندگی معصومان(ع) گسترش دهیم. بعد از معرفت است که می توانیم عمل کنیم. البته بعضی از انسان ها آگاهی لازم در این باره را دارند معمولاً عاملند و توجه به سیره ائمه هم به الگوهای عملی ما می تواند کمک کند که بتوانیم سیره ائمه را در زندگی خودمان عمل کنیم.

عضو پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی یادآورشد: عمل کردن خالص بدون ریا و منت گذاشتن و بدون مشکلات خود به خود آثار و نیت هایی در وجود عامل ایجاد می کند که او تشویق می شود این رفتار صمیمانه و رفتار به تأسی و الگو گیری از آن بزرگان را گسترش بدهد.

بهمنی در مورد اینکه سیره سیاسی و اجتماعی امام رضا(ع) چه پیام هایی برای شرایط امروز جامعه ایران دارد هم گفت: البته حضرت رضا(ع) در دوره سختی زندگی می کردند در دوره ای که حاکمان وقت متوجه شخصیت و تأثیر وجود ایشان بودند و نمی توانستند آن را نادیده بگیرند باید به گونه ای حوزه تأثیرات وجود مقدس حضرت رضا(ع) را مدیریت می کردند این مسئله سبب شد که در یک مقطع زمانی حضرت را فرا بخوانند و به بهانه اینکه ایشان قائم مقام و ولیعهد حکومت می شود ایشان را کنترل کنند، نکته قابل توجهی است که به حضرت خبر دادند که ماهیت این دعوت چه چیزی است و در همین حال وقتی وادار می شوند از مدینه به سمت طوس حرکت کنند در تمامی راه روایات و سخنان بسیار عمیق و بلندی دارند که اینها امروزه میراث علمی دینی ما محسوب می شوند.

وی عنوان کرد:بسیاری از روایاتی که درباره قرائت قرآن و نحوه آن و کارهای حین قرائت قرآن داریم محصول همین رفتارو گفتار امام رضا(ع) در طول مسیر از مدینه تا مرو است. در این مسیر حضرت رفتار و گفتاری دارند که راویان آن را نقل می کنند. به گونه ای که حضرت بیشتر در معرض مصاحبه جمعی است که او را همراهی می کنند و سیره و گفتار حضرت را نقل کرده اند که خود این از گزاره های معرفتی است که از این فاصله سفر مدینه تا مرو به ما رسیده که یک گنجینه معرفتی است به این معنی که حضرت رضا(ع) از هر فرصتی استفاده می کردند و نقش پیشوایی معرفتی خودشان را ایفا می کردند.

عضو پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در مورد اینکه چه ضعف هایی در شناخت ما از شخصیت و سیره امام رضا(ع) وجود دارد هم تصریح کرد: اصولاً در معرفت ائمه(ع) از نظر عاطفی رشد قابل توجه و خوبی داشته ایم عموم مردم ایران حتی غیر شیعیان و حتی غیر مسلمانان اعم از زرتشتی و مسیحی و یهودی اینها به لحاظ معاشرت با ایرانیان تا حدودی محبت اهل بیت(ع) پیدا کردند برای مثال اولین ضریح بارگاه حضرت رضا(ع) در ایران توسط زرتشتیان ساخته شد. این نشانه محبت به این ذوات مقدس دارد اینکه آنان از ائمه به طور خاص بدی ندیده اند.

 بهمنی  عنوان کرد: اما از حیث معرفتی هم تا حدودی رشد کردیم به لحاظ منابع مطالعه و گفتن و شنیدن ها، تکلیف عملی کمتر است. یعنی از حیث عاطفی رشد خوبی داریم از نظر معرفتی معرفت ما در برابر عاطفه ای که به اهل بیت(ع) داریم نسبتاً کم است و از نظر عملی کمتر است. البته این که عرض می کنم برای معدل عمومی مردم است.

عضو پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی یادآورشد: کسانی هستند که به حضرت رضا محبت دارند و به اسم او قسم می خورند اما ملتزم به ظواهر شریعت نیستند برای مثال ممکن است نمازهای یومیه اش را هم نخوانند و بعضی از واجبات و محرمات را رعایت نکنند. چنین افرادی از نظر عاطفی رشد کرده اما از نظر عملی باز و جا مانده اند. پیوند ما با این وجودهای مقدس که خداوند تا ابد برای هدایت ما خلق کرده این است که معرفت ما با عاطفه ما با عمل ما همه هماهنگ و متناسب با هم باشند. البته ممکن است یک کسی مثلاً یک یهودی درباره زندگی و مقامات امام رضا(ع) مطالعه کند و شگفتی هایی را هم برای ما نقل کند و نه الزاما عاطفه و نه عملی در او شکل بگیرد.

بهمنی عنوان کرد: هرکدام از اینها می تواند از هم تفکیک شود. ولی معمولاً معرفت سبب عاطفه و هردوی اینها سبب عمل و هماهنگی می شود. آنچه را که لازم است گسترش دهیم این معرفت و جهت عملی اهل بیت(ع) است که ما و مردممان باید آن را بشناسیم و بتوانیم در زندگی روزمره و یومیه خودمان در مقابل همدیگر به کار بگیریم.